Dawny ratusz w Gorzowie Wielkopolskim

Historia tego budynku sięga lat 20. XX wieku, gdy jego budowa rozpoczęła się 2 lipca 1923 roku i zakończyła 7 października 1924 roku. Na decyzję o wzniesieniu nowego ratusza wpłynęły niewątpliwie wydarzenia z 18 października 1919 roku, kiedy to pożar zniszczył poprzedni ratusz, a straty materialne były znaczące.

W nowo powstałej budowli zorganizowano różne pomieszczenia funkcjonalne. Na niskim parterze ulokowano magazyn papieru, drukarnię oraz introligatornię. Wysoki parter zajmowało biuro meldunkowe z dużą salą dla petentów, a także kancelaria i pokoje z maszynami do pisania. Na pierwszym piętrze mieściły się gabinety nadburmistrza, burmistrza oraz dyrektora biura, a także pokoje dla referentów oraz wydziału policji kryminalnej.

W zachodniej części drugiego piętra usytuowano salę posiedzeń rady miejskiej wraz z garderobą oraz pomieszczenia dla referentów i stenotypistek. Na poddaszu znalazły się biura płac oraz pokoje referentów i personelu pomocniczego. Gmach nowego ratusza połączono z budynkiem XVII-wiecznego sierocińca, który został zbudowany w latach 1823–1824.

Po zdobyciu Gorzowa Wielkopolskiego przez armię radziecką w styczniu 1945 roku, aż do 1946 roku, w budynku ratusza mieściła się wojenna komendantura miasta, której przewodził pułkownik Josif Dragun. W latach 1953–1956 był on siedzibą Urzędu Bezpieczeństwa, a później budynek przeszedł w ręce Milicji Obywatelskiej. Po przemianach ustrojowych na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, gmach stał się siedzibą Policji Państwowej, pełniąc rolę Miejskiej Komendy Policji.

W chwili obecnej, planuje się powrót do pierwotnej funkcji tego gmachu jako siedziby władz miejskich. Dawny ratusz usytuowany jest w południowo-wschodniej części Starego Miasta, na nieregularnej działce budowlanej, na łuku północno-wschodniej strony skrzyżowania ulic Obotryckiej i Zbigniewa Herberta.

Budynek charakteryzuje się zwartą, masywną bryłą w kształcie prostopadłościanu, zwieńczoną wysokim dachem. W znaczeniu formalnym można go zaklasyfikować jako budowlę o czterech kondygnacjach, podpiwniczoną, z dachem dwuspadowym o asymetrycznym kształcie, z użytkowym strychem. Kondygnacje wyposażone są w obszerny korytarz na osi, skąd możliwe jest dotarcie do pomieszczeń biurowo-administracyjnych.

Na drugim piętrze nad wejściem z klatki schodowej znajduje się niezwykła mozaika przedstawiająca herb miasta: czerwony orzeł brandenburski na białym tle, z zielonymi koniczynami w szponach. Trzecia kondygnacja obejmuje pokoje nadburmistrza, burmistrza oraz dodatkowy pokój dla straży, natomiast na czwartej kondygnacji, od strony zachodniej, ulokowane zostało pomieszczenie przeznaczone na posiedzenia rady miejskiej.