Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim

---

Historia

Wzniesiony w 1873 roku, Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim wciąż jest świadkiem bogatej historii lokalnej kultury. Projektant i wykonawca tej monumentalnej struktury pozostali w nieznanej przeszłości. Z kolei w 1886 roku na zapleczu sceny powstał teatr letni, który z biegiem lat został rozebrany i przeniesiony do Lubniewic, jednak ten sam rok dostarczył wyjątkowego momentu – inaugurację działalności teatru. Niestety, do czasów I wojny światowej teatr przetrwał w niezmienionym stanie, po czym doznał częściowego zniszczenia.

Po zakończeniu II wojny światowej, 5 stycznia 1946 roku, Miejski Teatr otrzymał imię Józefa Korzeniowskiego, co wiązało się z wystawieniem po raz pierwszy sztuki tego autora zatytułowanej Stary kawaler. W roli tytułowej wystąpił Henryk Barwiński. Pomimo bogatej oferty premier w 1946 roku, sytuacja finansowa teatru była mimo to nieciekawa, co skutkowało przerwaną działalnością na początku roku 1947. Na szczęście, teatr wznowił prace 18 października 1947 roku, przedstawieniem Dam i huzarów Aleksandra Fredry, pod nową dyrekcją Aleksandra Gąssowskiego oraz z nowym patronem. Teatr przyjął nazwę Teatr Miejski Ziemi Lubuskiej im. Juliusza Osterwy.

Jednak w 1948 roku teatr został rozwiązany i stał się filią Państwowego Teatru Polskiego w Poznaniu, którego dyrektorem był wówczas Wilam Horzyca, a kierownikiem literackim Stanisław Hebanowski (1948-1959). Po blisko dwunastu latach, 4 listopada 1960 roku, miała miejsce premiera Balladyny Juliusza Słowackiego w nowo ustanowionej instytucji kultury – Państwowym Teatrze im. Juliusza Osterwy.

Warto podkreślić, że dyrekcja Ireny Byrskiej w latach 1963-66 odegrała kluczową rolę w kształtowaniu charakteru tego miejsca. Razem ze swoim mężem Tadeuszem wprowadzili ambitne idee, które oddalono od głównych centrów kulturalnych. W tym czasie kierownikami literackimi byli Zdzisław Najder oraz Zbigniew Herbert, a wśród współpracowników można wymienić Antoniego Uniechowskiego, Zbigniewa Lengrena, Władysława Krasnowieckiego, a także Irenę Górską-Damięcką. Na scenie wystąpili m.in. Edward Lubaszenko i Bolesław Idziak. Obecnie, Duża Scena teatru nosi imię Ireny i Tadeusza Byrskich.

Kolejnym ważnym rozdziałem w historii Teatru Osterwy była dyrekcja Andrzeja Rozhina w latach 1974-77. Rozhin był twórcą z innym podejściem artystycznym w porównaniu do Byrskich, przyciągając młodych artystów. Jego koncepcje wprowadziły świeżość i dynamikę do repertuaru, zmieniając sposób, w jaki publiczność doświadczała teatralnych prezentacji. W tych czasach debiutowali w teatrze tacy artyści jak Bohdan Cybulski (reżyseria), Agnieszka Holland (reżyseria teatralna) czy Stanisław Syrewicz (muzyka). Współpracowali z nimi: Krzysztof Knittel, Jan Sawka oraz Marcin Jarnuszkiewicz. Teatr gościł również wybitnych artystów, takich jak Andrzej Wajda, Roman Szydłowski, Bohdan Korzeniewski, a także Lidia Zamkow, Józef Szajna, Leszek Herdegen oraz Jan Paweł Gawlik. Na scenie Teatru Osterwy aktywnie działali również Stanisław Grochowiak.

Dyrektorzy

Lista dyrektorów Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim pokazuje bogatą historię tego miejsca, pełną znanych postaci z polskiego świata teatralnego. Oto przegląd osób, które sprawowały tę odpowiedzialną rolę przez lata:

• 1946-1947 – Henryk Barwiński,
• 1947–1948 – Aleksander Gąssowski,
• 1948-1951 – Wilam Horzyca,
• 1951-1951 – Tadeusz Muskat,
• 1951-1953 – Władysław Woźnik,
• 1953-1956 – Aleksander Gąssowski,
• 1956-1958 – Roman Sykała,
• 1958-1959 – Irena Byrska i Tadeusz Byrski,
• 1960-1962 – Zbigniew Szczerbowski,
• 1962-1963 – Mirosław Smolarek,
• 1963-1966 – Irena Byrska,
• 1966-1969 – Jan Błeszyński,
• 1969-1970 – Marek Kępiński,
• 1970-1974 – Krystyna Tyszarska-Skołuda i Celestyn Skołuda,
• 1974-1977 – Andrzej Rozhin,
• 1977-1984 – Bohdan Mikuć,
• 1984-1989 – Antoni Baniukiewicz,
• 1989-1990 – Marek Mokrowiecki,
• 1990-1992 – Leszek Czarnota,
• 1992-1995 – Stanisław Kuźnik,
• 1995-2002 – Ryszard Major,
• 2002- dziś – Jan Tomaszewicz.

Warto zaznaczyć, że każda z tych osób przyczyniła się do kształtowania artystycznego oblicza teatru, a ich wkład z pewnością pozostanie w pamięci miłośników sztuki.

---

Oceń: Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim

---