Gorzów Wielkopolski to wielofunkcyjna stacja kolejowa, usytuowana w sercu Gorzowa Wielkopolskiego, który leży w województwie lubuskim w Polsce.
Znajduje się ona w centrum miasta, w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Warty, przy ulicy Dworcowej, co sprawia, że jest easily accessible zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
W ramach systemu klasyfikacji prowadzonego przez Polskie Koleje Państwowe (PKP), stacja ta została zakwalifikowana jako dawny dworzec regionalny, co podkreśla jej znaczenie w regionalnym transporcie kolejowym.
Historia
Dworzec kolejowy w Gorzowie Wielkopolskim został uruchomiony 12 października 1857 roku. Zaledwie kilka lat później, w 1899 roku, do użytku oddano majestatyczny 6-przęsłowy most na rzece Warcie, co pozwoliło na wprowadzenie linii kolejowej z Międzyrzecza. Ta modernizacja przyczyniła się do przekształcenia stacji w kluczowy węzeł komunikacyjny w regionie.
W 1912 roku stacja zyskała nowe połączenia, w tym z Myśliborzem oraz Sulęcinem. Dwa lata później zakończono budowę estakady dwutorowej rozciągającej się wzdłuż rzeki Warty, dzięki czemu linia kolejowa mogła zostać przeniesiona ponad poziom ulic, co umożliwiło nie tylko wygodniejsze podróże, ale także umożliwiło przebudowę samego dworca.
W latach 1896–1914 przez stację przejeżdżał luksusowy pociąg ekspresowy „Nord Ekspress”, podróżujący regularnie na trasie Paryż/Ostenda – Liège – Hanower – Berlin – Gorzów – Chojnice – Królewiec – Eydtkuhnen – Wilno – St. Petersburg. Po 1914 roku trasa została skrócona do Królewca.
W 1972 roku obowiązywały połączenia Gorzów – Poznań, z trasą prowadzącą przez miejscowości takie jak Zieleniec, Skwierzyna, czy Wierzbno. Kolejni operatorzy przyczynili się do rozwoju komunikacji lokalnej, ale 1 sierpnia 1991 roku zamknięto odcinek Gorzów – Myślibórz, a 30 maja 1992 – Gorzów Zieleniec – Chyrzyno. W 2011 roku zainicjowano projekt przekształcenia tych nieczynnych linii w ścieżki rowerowe, pomimo iż w 2009 roku na jednej z nich jeszcze kursowały pociągi towarowe.
W związku z nadchodzącym EURO 2012, zaplanowano szeroką modernizację i rewitalizację dworca. Prace rozpoczęły się już w wakacje 2009 roku, kiedy to dokonano wymiany elementów stolarki okiennej i drzwiowej oraz ocieplenia budynku. Ostatecznie, zakończenie remonatu hali dworca miało miejsce w lutym 2010 roku, a jego odsłonięcie miało miejsce 16 marca 2010 roku.
Gorzów Wielkopolski, z racji swojej lokalizacji, stawał się coraz bardziej dostępny dla mieszkańców, co podkreślono także przez przywrócenie kursowania tramwajów na linii nr 4, które zawieszone były do 1990 roku oraz w latach 2009-2011. Po 12-letniej przerwie, 2 stycznia 2024 roku, linia ta została reaktywowana.
W lipcu 2011 roku rozpoczęły się istotne prace na najważniejszym peronie stacji, oznaczonym numerem 1. W ramach przebudowy peron został podwyższony i wyłożony nową kostką brukową, zaś tory zostały wymienione. Dodatkowo, uruchomiona została nowa winda pasażerska, a wszystkie koszty remontu wyniosły łącznie 100 tys. zł. Niestety, przejście podziemne nie zostało zmodernizowane w ramach tych przedsięwzięć.
10 sierpnia 2011 roku PKP PLK podpisało umowę na wykonanie studium wykonalności dla modernizacji estakady kolejowej w Gorzowie, co oznaczało pierwszy krok w kierunku renowacji tego zabytku techniki, który od dłuższego czasu znajdował się w złym stanie.
14 października 2016 roku podpisano korzystną umowę na remont estakady w Gorzowie połączony z przebudową stacji, a jej wartość wyniosła 111 mln złotych. Działania te obejmują odnawianie tunelu kolejowego oraz prac na dwóch peronach stacji.
20 kwietnia 2017 roku peron nr 1 został zamknięty w związku z przebudową estakady kolejowej, co spowodowało, że pociągi przybywające od strony Kostrzyna zatrzymywały się na peronie 4. Obsługę pociągów z kierunku Krzyża przejął nowo wybudowany przystanek Gorzów Wielkopolski Wschodni.
29 czerwca 2018 roku na dworcu zamontowano pierwszy w Gorzowie automat do sprzedaży biletów na pociągi, oferujących przejazdy za pomocą Polregio oraz PKP Intercity.
Kolejnym krokiem w unowocześnieniu stacji był montaż elektronicznych wyświetlaczy systemu informacji pasażerskiej, które miały miejsce w kwietniu 2020 roku. Wyświetlacze zamontowano w holu dworca oraz na peronach 1, 2 i 4, a także w tunelu łączącym perony, przy wykorzystaniu technologii pochodzącej od KZŁ Bydgoszcz.
Ruch pasażerski
Ruch pasażerski na stacji kolejowej w Gorzowie Wielkopolskim jest jednym z kluczowych aspektów transportu publicznego w regionie. Poniżej przedstawiono dane dotyczące wymiany pasażerskiej na tej stacji w poszczególnych latach.
| Rok | Roczna wymiana | Wymiana pasażerska na dobę | Lokalizacja w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017 | brak danych | 2 000 – 3 000 | brak danych |
| 2018 | brak danych | 2 000 – 3 000 | brak danych |
| 2019 | 876 000 | 2 400 | brak danych |
| 2020 | 549 000 | 1 500 | brak danych |
| 2021 | 694 000 | 1 900 | brak danych |
| 2022 | brak danych | 2 800 | brak danych |
Pozostałe obiekty w kategorii "Stacje i przystanki":
Wawrów (stacja kolejowa) | Gorzów Wielkopolski Wieprzyce | Gorzów Wielkopolski Wschodni | Kostrzyńska | Gorzów Wielkopolski Karnin | Gorzów Wielkopolski Zamoście | Gorzów Wielkopolski ZieleniecOceń: Gorzów Wielkopolski (stacja kolejowa)