Christa Wolf

---

Życiorys

Christa Wolf urodziła się jako córka kupca Otto Ihlenfelda, a swoje młodzieńcze lata spędziła w Gorzowie Wielkopolskim, znanym do 1945 roku jako Landsberg an der Warthe. W obliczu nadciągającej wojny radzieckiej, znalazła schronienie w Meklemburgii, gdzie podjęła pracę jako pomoc kancelaryjna w lokalnym zarządzie wsi Gammelin, nieopodal Schwerina. Maturę ukończyła w 1949 roku w Bad Frankenhausen/Kyffhäuser, równocześnie dołączając do Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec.

Od 1949 do 1953 studiowała germanistykę na uniwersytetach w Jenie i Lipsku. Na tym etapie życia napisała swoją pracę dyplomową o realizmie w twórczości niemieckiego pisarza Hansa Fallady, pod okiem uznanego literaturoznawcy Hansa Mayera. W 1951 wyszła za mąż za pisarza Gerharda Wolfa. Dwa lata później na świat przyszła jej córka Annetta Simon, która później poślubiła czeskiego pisarza i tłumacza Jana Faktora.

Wolf była aktywna jako pracownik naukowy w Niemieckim Związku Literatów oraz pełniła rolę lektorki w różnych wydawnictwach, co pozwoliło jej na rozwijanie swojej kariery literackiej. W 1961 zadebiutowała opowiadaniem Moskauer Novelle, które opowiadało historię miłości między lekarką z Berlina Wschodniego a rosyjskim tłumaczem. W 1962 rok stała się niezależnym literatem, a w latach 1963-1967 kandydowała na członka Komitetu Centralnego SED. W 1963 roku otrzymała Nagrodę Heinricha Manna, co podkreśliło jej pozycję na literackiej scenie NRD.

Była uznawana za jedną z najwybitniejszych pisarek NRD, cieszyła się szacunkiem władz, co przynosiło jej różnorodne przywileje. Jednak w 1976 roku, w geście protestu przeciwko pozbawieniu obywatelstwa wschodnioniemieckiego dysydenta Wolfa Biermanna, podpisała publiczny list, co skutkowało jej usunięciem z berlińskiego oddziału Związku Literatów NRD.

W 1980 roku zdobyła nagrodę im. Georga Büchnera, a cztery lata później została członkiem Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych w Paryżu. W 1986 roku dołączyła do Wolnej Akademii Sztuk w Hamburgu. 4 listopada 1989 roku przemawiała na wielkiej manifestacji na Alexanderplatz w Berlinie, wyrażając swoją wiarę w możliwość reformy NRD i sprzeciwiając się zjednoczeniu Niemiec.

W latach 1992-1993 spędziła część czasu w USA, gdzie została uhonorowana doktoratem honorowym Uniwersytetu Stanu Ohio. W 1993 roku opublikowała szczere wyznanie na łamach „Berliner Zeitung”, przyznając się do współpracy ze Stasi w latach 1959-1962, jednak w trzech raportach nie obciążyła nikogo, a od 1968 roku sama stała się obiektem zainteresowania NRD-owskich służb specjalnych.

Skandal literacki

W 1990 roku, publikacja noweli autorstwa Christy Wolf zatytułowanej Co pozostanie (Was bleibt) wywołała prawdziwy skandal literacki, który uznaje się za jeden z największych w historii powojennej literatury niemieckiej. W dziele tym, pisarka przedstawia postać literatki, która była szpiegowana przez Stasi, żyjącej w atmosferze nieustannego lęku; przy tym korzysta z własnych, osobistych doświadczeń.

Nowela powstała w 1979 roku, jednak Wolf twierdziła, że musiała wstrzymać się z jej wydaniem. Zastanawiające jest to, co by się stało, gdyby utwór ujrzał światło dzienne przed upadkiem muru berlińskiego – prawdopodobnie autorka zyskałaby miano oskarżycielki reżimu. Zamiast tego, w 1990 roku została oskarżona o niemoralność oraz brak wyczucia wobec ofiar prześladowań Stasi.

Wtedy to dziennikarze, w tym Ulrich Greiner oraz Frank Schirrmacher, jak również Marcel Reich-Ranicki, ostro krytykowali pisarkę na łamach prasy, zarzucając jej brak empatii. W obronie Wolf stanęli jednak nieliczni intelektualiści lewicowi, wśród nich Günter Grass oraz Wolf Biermann.

Paulina Wolf z dużym ciężarem przeżyła całą akcję oszczerstw oraz niestety, próbę zniesławienia jej w oczach opinii publicznej. Jej twórczość, która z założenia miała otworzyć dyskusję na temat traumy społeczeństwa, stała się punktem zapalnym w debacie nad moralnością i odpowiedzialnością twórców w obliczu reżimu.

Twórczość

Christa Wolf to niezwykle znacząca postać literatury niemieckiej, znana z wielu różnorodnych dzieł, które przyciągają uwagę zarówno krytyków, jak i czytelników. Oto niektóre z jej kluczowych publikacji, które ukazały się w ciągu jej bogatej kariery:

• Moskauer Novelle, 1961,
• Der geteilte Himmel. Erzählung, 1963,
• Nachdenken über Christa T., 1968,
• Lesen und Schreiben. Aufsätze und Betrachtungen, 1972,
• Till Eulenspiegel, 1972,
• Unter den Linden. Drei unwahrscheinliche Geschichten, 1974,
• Kindheitsmuster, 1976,
• Kein Ort Nirgends, 1979,
• Fortgesetzter Versuch. Aufsätze, Gespräche, Essays; 1979,
• Geschlechtertausch. Drei Erzählungen, zus. m. Sarah Kirsch und Irmtraud Morgner, 1980,
• Lesen und Schreiben. Neue Sammlung, 1980,
• Kassandra. Erzählung, 1983,
• Voraussetzungen einer Erzählung: Kassandra. Frankfurter Poetik-Vorlesungen, 1983,
• Ins Ungebundene gehet eine Sehnsucht. Gesprächsraum Romantik. Prosa. Essays, razem z Gerhardem Wolfem, 1985,
• Die Dimension des Autors. Essays und Aufsätze, Reden und Gespräche. 1959 – 1985, 1986,
• Störfall. Nachrichten eines Tages, 1987,
• Ansprachen, 1988,
• Sommerstück, 1989,
• Was bleibt. Erzählung, 1990,
• Reden im Herbst, 1990,
• Sei gegrüßt und lebe. Eine Freundschaft in Briefen, 1964-1973. Christa Wolf und Brigitte Reimann, hg. v. A. Drescher, 1993,
• Auf dem Weg nach Tabou. Texte 1990–1994, 1994,
• Christa Wolf und Franz Fühmann. Monsieur – wir finden uns wieder. Briefe 1968–1984, hg. v. A. Drescher, 1995,
• Medea: Stimmen, 1996,
• Hierzulande Andernorts. Erzählungen und andere Texte 1994–1998, 1999,
• Leibhaftig. Erzählung, 2002,
• Ein Tag im Jahr. 1960-2000, 2003,
• Mit anderem Blick, 2005.

W polskich przekładach

• Aż do trzewi, przeł. Sławomir Błaut, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 2006, ISBN 83-07-03058-7,
• Kota Maksymiliana nowe poglądy na życie: wybór opowiadań, przeł. Stefan H. Kaszyński, Maria Szematowicz, Janina Wieczerska, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1976,
• Ni miejsca na ziemi, przeł. Sławomir Błaut, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1982, ISBN 83-210-0361-3,
• Niebo podzielone, przeł. Zofia Rybicka, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1980, ISBN 83-210-0041-X,
• Rozmyślania nad Christą T., przeł. Teresa Jętkiewicz, posłowie – Hubert Orłowski, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1986, ISBN 83-210-0562-4,
• Wzorce dzieciństwa, przeł. Sławomir Błaut, Warszawa: „Czytelnik”, 1981, ISBN 83-07-00068-8.

---

Oceń: Christa Wolf

---