Krystyna Prońko

---

Życiorys

Krystyna Prońko, artystka o bogatej historii, ma swoje korzenie w Łemkowszczyźnie. Jej rodzina przed wybuchem II wojny światowej osiedliła się na Kresach wschodnich, a po wojnie znalazła nowy dom w Gorzowie Wielkopolskim, gdzie przyszła na świat Krystyna. Ukończyła technikum chemiczne w Gorzowie Wielkopolskim, co dało jej solidne podstawy w dziedzinie nauk ścisłych, a następnie podjęła pracę jako chemik-analityk w jednym z lokalnych laboratoriów. Równocześnie rozwijała swoje zainteresowania muzyczne, studiując na Wydziale Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach.

W listopadzie 1966 roku Krystyna rozpoczęła swoją karierę artystyczną jako organistka oraz wokalistka w rodzinnym zespole „Reflex”, który tworzyła wraz z braćmi Piotrem i Wojciechem oraz przyjaciółmi. Jej debiut na scenie miał miejsce podczas 1. Ogólnopolskiego Festiwalu Awangardy Beatowej w Kaliszu w 1969 roku, gdzie zdobyła indywidualne wyróżnienie eliminacyjne. Pod koniec tego samego roku dołączyła do zespołu prowadzonego przez Antoniego Kopffa, który później przyjął nazwę Respekt. Ich współpraca zaowocowała nagraniami dla Programu III Polskiego Radia, w tym własnymi kompozycjami z tekstami autorstwa Jana Tomasza, takimi jak „Daleko przed siebie” oraz „Cały maj”, która zdobyła popularność na Liście Przebojów Programu III w maju 1970 roku.

Na początku lat 70. Krystyna wzięła udział w tworzeniu żeńskiego trio wokalnego, które miało okazję współpracować z wybitnymi artystami, takimi jak Czesław Niemen, a także zespoły Skaldowie i Czerwone Gitary, jeszcze podczas tras koncertowych. Współpracowała też z zespołami kierowanymi przez Janusza Komana, takim jak Pokolenie, z którym zarejestrowała piosenki „Dwa anioły” i „Ziemi puls” w Polskim Radiu Lublin w 1972 roku.

W 1973 roku wystąpiła na Festiwalu Wokalistów Jazzowych w Lublinie, a także zaśpiewała utwory „Po co ci to, chłopcze?” oraz „Umarłe krajobrazy” na 11. Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu. Jej kariera nabrała tempa, gdy w 1974 roku otrzymała nagrodę za najlepszą aranżację za utwór „Papierowe ptaki” podczas 12. KFPP, a następnie zdobyła główną nagrodę na 13. edycji festiwalu za piosenkę „Niech moje serce kołysze ciebie do snu”. W 1975 została uznana za najpopularniejszą wokalistkę w Polsce w plebiscycie magazynu muzycznego „Non Stop”, który wyłonił także jej utwór „Niech moje serce…” jako piosenkę roku.

W 1976 roku Krystyna uczestniczyła w Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze, a rok później po raz kolejny została uznana w plebiscycie „Non Stop” za najpopularniejszą wokalistkę. W 1978 z piosenką „Modlitwa o miłość prawdziwą” zdobyła czwarte miejsce na KFPP. Natomiast w 1979 roku, z utworem „Wspomnienie tych dni”, wykonywanym w duecie ze Zbigniewem Wodeckim, wygrała w konkursie „Premier” na 17. edycji festiwalu.

W latach 1979–1981 Krystyna prowadziła klasę śpiewu na Akademii Muzycznej w Katowicach. Zatrudniono ją również w Teatrze Muzycznym w Gdyni, gdzie współpracowała z młodymi talentami. Zdobyła tytuł piosenkarki roku w 1980 roku, a w 1981 roku zaprezentowała utwór „Psalm stojących w kolejce” na 19. KFPP. Utwór ten był częścią oratorium Ernesta Brylla do muzyki Wojciecha Trzcińskiego, w którym Krystyna także występowała. Po wprowadzeniu stanu wojennego, spektakl ten został zdjęty z afisza.

Artystka brała udział w festiwalowych wydarzeniach jazzowych, takich jak Jazz Jamboree oraz Praski Festiwal Jazzowy. W 1986 roku otrzymała wyróżnienie za wykonanie utworu „Wielki szary nikt” na 23. KFPP. W 1991 roku założyła własne wydawnictwo płytowe Power Music, a w latach 1992–1995 zajmowała się dziennikarstwem muzycznym, prowadząc wiele autorskich programów radiowych i organizując warsztaty bluesowe dla wokalistów w Bolesławcu. Od października 2001 prowadziła klasę śpiewu na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej na Wydziale Artystycznym w Instytucie Muzyki w Lublinie.

Wiosną 2010 roku, razem z Markiem Kościkiewiczem oraz Markiem Tysperem, zasiadała w jury pierwszej edycji programu TVP1 „Śpiewaj i walcz”. W 2013 roku wystąpiła na gali jubileuszowej „Opole! Kocham Cię!” podczas 50. KFPP w Opolu. Krystyna Prońko w latach 2014–2018 pełniła funkcję radnej Rady m.st. Warszawy, a jej mandat uzyskany został z listy Platformy Obywatelskiej.

W 2015 roku artystka gościnnie wystąpiła na płycie Albo Inaczej, gdzie zinterpretowała utwory „Oszuści” oraz „Dyskretny chłód”. Rok później zabłysnęła w koncercie „Grand Prix Publiczności – Złote Opole” podczas 53. KFPP w Opolu, wykonując piosenkę „Jesteś lekiem na całe zło” oraz biorąc udział w Koncercie dla Niepodległej, w którym zaśpiewała „Mury” Jacka Kaczmarskiego. Dotąd, w 2024 roku, z utworem „Tempus fugit” zajęła 11. miejsce w wewnętrznych eliminacjach na reprezentanta Polski w 68. Konkursie Piosenki Eurowizji.

Odznaczenia

Krystyna Prońko, wybitna postać w polskiej kulturze, otrzymała szereg znaczących wyróżnień, które potwierdzają jej ogromny wkład w życie kulturalne kraju. Poniżej znajduje się lista najważniejszych odznaczeń, jakie uzyskała w swojej karierze:

• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” – 1979,
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2008,
• Odznaka honorowa za Zasługi dla Województwa Lubuskiego – 2007,
• Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości – 2019.

Dyskografia

Albumy solowe

Krystyna Prońko w swojej dyskografii ma bogaty zbiór albumów solowych, które pokazują jej różnorodność artystyczną. Oto lista albumów, które wniosły wiele do polskiej muzyki:

• 1975 – LP Krystyna Prońko (PN Muza),
• 1978 – LP Deszcz w Cisnej (PN Muza/Pronit),
• 1980 – LP 1980 (Wifon),
• 1983 – LP Krystyna Prońko (Poljazz/Pronit),
• 1984 – LP Kolędy (Poljazz/Pronit),
• 1987 – LP Subtelna gra (Wifon),
• 1989 – LP Album (Pronit),
• 1990 – LP Firma „Ja i Ty” (duety) (PN Muza),
• 1994 – CD Jesteś lekiem na całe zło (nagrania z LP Krystyna Prońko ze zmianami plus utwory dodatkowe) (KOCH International),
• 1998 – CD Złość (P.M. Krystyna Prońko),
• 1999 – CD Kolędy i piosenki świąteczne (P.M. Krystyna Prońko),
• 2006 – CD Jestem po prostu… (P.M. Krystyna Prońko),
• 2020 – CD Lubię…specjalne okazje (P.M. Krystyna Prońko),
• 2023 – LP Album (P.M. Krystyna Prońko) reedycja,
• 2023 – LP Pora Wesołych Świat (P.M. Krystyna Prońko),
• 2023 – CD Pora Wesołych Świat (P.M. Krystyna Prońko).

Albumy koncertowe

Artystka ma także w swoim dorobku nagrania koncertowe, które doskonale pokazują jej charyzmę na scenie:

• 1997 – CD Supersession II Live (Polskie Nagrania),
• 2012 – CD Recital Trio Live: Prońko, Raminiak, Wendt (P.M. Krystyna Prońko),
• 2021 – LP Supersession II Live (P.M. Krystyna Prońko) reedycja.

Kompilacje

W przypadku kompilacji, Krystyna Prońko nie pozostaje w tyle. Jej wybrane utwory są dostępne na wielu albumach:

• 1992 – CD Krystyna Prońko 72–92 vol.1 i vol.2 (MJM Music PL),
• 2000 – CD Osobista kolekcja 1 (P.M. Krystyna Prońko),
• 2000 – CD Osobista kolekcja 2 (P.M. Krystyna Prońko),
• 2001 – CD Subtelna gra – Złota kolekcja (Pomaton),
• 2002 – CD Osobista kolekcja 4 (Polskie Radio SA),
• 2003 – CD Osobista kolekcja 3 (Polskie Radio SA),
• 2007 – CD Poranne łzy i inne tęsknoty (P.M. Krystyna Prońko),
• 2012 – CD Osobista kolekcja komplet (P.M. Krystyna Prońko),
• 2016 – CD Samotna Kolacja (Polskie Radio SA),
• 2018 – CD Dwa Tria (P.M. Krystyna Prońko),
• 2022 – CD Edity Remiksy (P.M. Krystyna Prońko),
• 2022 – LP Edity Remiksy (P.M. Krystyna Prońko).

DVD

Nie można zapomnieć o DVD, w którym artystka uchwyciła swoje niezwykłe wystąpienie:

• 2005 – Koncert 2005 (P.M. Krystyna Prońko).

Single winylowe 45 obr./min.

Warto także wspomnieć o winylowych singlach, które z pewnością pozostaną w pamięci jej fanów:

• 1975 – Niech moje serce kołysze ciebie do snu / Czekanie na piosenkę Opole ’75 – Krystyna Prońko Tonpress SM3,
• 1979 – Senna kołysanka / Na drogach i bezdrożach Tonpress S 154,
• 1980 – Jutro zaczyna się tu sezon / Poranne łzy Tonpress S 277,
• 1980 – Opadają mi ręce / Nasza prywatna wyspa Tonpress S 397,
• 1980 – Skok na bank / Kto dał nam deszcz Tonpress S 398.

Płyty zawierające nagrania Krystyny Prońko (lub z jej udziałem)

W końcu, możemy spojrzeć na płyty, na których Krystyna Prońko występuje obok innych artystów:

• 1970 – EP Respekt: „Cały maj”; „Górnik gola” / „Dziura”; „Daleko przed siebie” (PN Pronit N 0611),
• 1970 – LP różni wykonawcy Discorama m.in. Respekt: „Oboje” (PN Pronit XL 0673),
• 1971 – LP Czesław Niemen: Niemen (1. płyta; chórek z Z. Borcą i E. Linkowską) (PN Muza XL 0710),
• 1974 – LP różni wykonawcy: Opole ’74 – Premiery (Polskie Nagrania „Muza” SXL 1131),
• 1975 – LP różni wykonawcy Dyskoteka Polskich Nagrań 8 m.in. Krystyna Prońko: „Biedna” (PN Muza SX 1213),
• 1976 – LP różni wykonawcy Opole ’76 – Premiery (Polskie Nagrania Muza SX 1357),
• 1976 – LP różni wykonawcy Zapraszamy do Trójki 1 m.in. Krystyna Prońko: „Niech moje serce kołysze ciebie do snu” (PN Muza SX 1379),
• 1977 – LP różni wykonawcy Zbudujemy nową Polskę m.in. Krystyna Prońko: „Deszcz w Cisnej” (PN Muza SX 1517),
• 1978 – 3 x SP różni wykonawcy: „Interkosmos 1978” S 114, strona A: Krystyna Prońko – „Homokosmos” (Tonpress S 113, 114, 115),
• 1978 – LP różni wykonawcy: Lato Muminków (bajka muzyczna) (Pronit SLP 4001–4002),
• 1979 – LP różni wykonawcy Zapraszamy do Trójki 2 m.in. Krystyna Prońko: „Zaprzęgnę słońce, osiodłam chmury” (PN Muza SX 1738),
• 1980 – LP różni wykonawcy Zapraszamy do Trójki 3 m.in. Krystyna Prońko: „Poranne łzy” (PN Muza SX 1869),
• 1981 – LP różni wykonawcy: Kolęda Nocka (Wifon / Pronit SLP 4017, złota płyta),
• 1983 – LP Halina Frąckowiak: Serca gwiazd (duet w utworze „Tam, gdzie lekki wieje wiatr”) (Wifon LP 051),
• 1988 – LP Big Warsaw Band: Summertime – The Best of George Gershwin (Wifon LP 129),
• 1993 – CD różni wykonawcy Nie zadzieraj nosa – Piosenki Marka Gaszyńskiego m.in. Respekt: „Cały maj” (PN Muza PNCD 248),
• 2005 – DVD różni wykonawcy: Honor jest Wasz – Solidarni,
• 2007 – Album CD Różni Wykonawcy – Moje Miasto Gorzów Wielkopolski (utwór „Schody Donikąd”) z okazji obchodów 750-lecia miasta,
• 2013 – CD różni wykonawcy: REFlekcje o miłości,
• 2015 – CD różni wykonawcy: Albo Inaczej.

Notowane utwory na Liście Przebojów Trójki

W repertuarze Krystyny Prońko znajdują się utwory, które zdobyły uznanie na Liście Przebojów Trójki. Tradycyjnie pojawiały się na niej w różnych latach, co świadczy o ich popularności oraz wpływie na polską muzykę. Poniżej przedstawiamy zestawienie utworów, które zdobyły notowania na tej prestiżowej liście.

Rok	Tytuł	Najwyższa pozycja	Liczba tygodni
1983	Jesteś lekiem na całe zło	7	7
1983	Bożek gorzelny	18	4
1983	Może pisać to palcem na wodzie	28	2
1985	Firma: Ja i Ty (& Janusz Panasewicz)	14	8
1997	Złość (nieprzytomny mix)	23	7
1998	Opadają mi ręce	46	4

---

Oceń: Krystyna Prońko

---