Pomnik Adama Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim to zabytkowa rzeźba, która ma swoje miejsce w tym miejscu od momentu jej odsłonięcia. Położony jest w bliskim sąsiedztwie skrzyżowania ulic Orląt Lwowskich oraz gen. Władysława Sikorskiego. Jego projekt powstał w 1956 roku, a autorem tej ekspresyjnej formy jest uznany artysta rzeźbiarz, Józef Gosławski.
Pomnik nie tylko upamiętnia jednego z najważniejszych polskich poetów, ale również stanowi istotny element przestrzeni publicznej Gorzowa, wzbogacając krajobraz miasta oraz historię kulturową regionu.
Historia
Pomnik Adama Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim ma swoją unikalną historię, której początki sięgają obchodów setnej rocznicy śmierci wielkiego poety. Idea jego budowy zrodziła się w 1956 roku, kiedy to powstał projekt mający na celu upamiętnienie tego wybitnego twórcy. Wkrótce, 15 grudnia 1957 roku, doszło do uroczystego odsłonięcia monumentu. Odlew pomnika został wykonany w Zakładach Mechanicznych „Gorzów”, a jego realizacja była możliwa dzięki zbiórce funduszy od lokalnej społeczności.
W pierwotnej koncepcji, Adam Mickiewicz trzymał w lewej ręce pióro oraz książkę w prawej. Jednakże w trakcie realizacji projektu, członkowie komitetu budowy wprowadzili zmiany, co skutkowało tym, że jedna z rąk poety ostatecznie okazała się o 20 cm dłuższa. Na czołowej pozycji w komitecie znajdował się doktor Edward Stapf, znany lekarz i działacz na rzecz społeczności lokalnej.
Odsłonięcie pomnika w 1957 roku miało istotne znaczenie, gdyż był to pierwszy monument wzniesiony w ówczesnym województwie zielonogórskim oraz drugi pomnik Mickiewicza na Ziemiach Odzyskanych, co czyni go szczególnym wydarzeniem w lokalnej historii.
W obliczu zmieniającej się przestrzeni miejskiej, w 2016 roku Rada Miasta podjęła decyzję o przebudowie pobliskiego skrzyżowania, co wiązało się z koniecznością przesunięcia pomnika o 12 metrów. Demontaż monumentu rozpoczął się w jesieni 2019 roku. Podczas prac, dokonanych pod nadzorem archeologów z Muzeum Lubuskiego, na początku lutego 2020 roku odnaleziono tubę, w której znajdowały się dwa akty erekcyjne: jeden dotyczący pomnika Adama Mickiewicza z 1957 roku, a drugi związany z niezrealizowanym Pomnikiem Wolności z 1945 roku.
Po wielu zmianach, we wrześniu 2020 roku pomnik został na nowo ustawiony na cokole w odległości 12 metrów od pierwotnej lokalizacji, co podkreśla jego znaczenie oraz trwałość w lokalnej pamięci społecznej.
Opis
Pomnik, wykonany z żeliwa, umieszczony jest na solidnym granitowym cokole. Rzeźba przedstawia pełnopostaciowy wizerunek poety, którego wzrok skierowany jest przed siebie. W lewej dłoni trzyma otwartą księgę, co symbolizuje jego twórczość i związki z literaturą.
Wokół cokołu znajduje się nacechowany szczególnym szacunkiem napis, który brzmi:
POECIE I TRYBUNOWI LUDU ADAMOWI MICKIEWICZOWI SPOŁECZEŃSTWO GORZOWA W SETNĄ ROCZNICĘ ZGONU
Współczesne znaczenie
Pomnik Adama Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim odgrywa ważną rolę w społeczności lokalnej, będąc nie tylko symbolem kultury, ale również miejscem spotkań mieszkańców. W ciągu lat, przedstawiał wiele inicjatyw, które świadczą o zaangażowaniu społeczności.
Wśród rozmaitych wydarzeń, które miały miejsce wokół tego pomnika, warto wymienić:
- 2005 – mycie pomnika przez gorzowską młodzież przed zbliżającą się 150. rocznicą urodzin poety,
- 2008 – włączenie pomnika do kampanii „W Polsce nawet pomniki kibicują Naszym”, związanej z mistrzostwami Europy w piłce nożnej, gdzie figura poety przyozdobiona była koszulką reprezentacji Polski,
- 2014 – happening uczniów i nauczycieli II Liceum Ogólnokształcącego z okazji imienin Adama Mickiewicza,
- 2016 – obchody urodzin Adama Mickiewicza, połączone z symulacją przesunięcia pomnika przez grupę uczniów.
Te różnorodne inicjatywy pokazują, jak pomnik stał się centrum życia kulturalnego oraz historycznego w Gorzowie, a także przypomnieniem o doniosłej roli poety w polskiej literaturze.
Przypisy
- Akty erekcyjne z powrotem w Gorzowie, a wieszcz wraca na miejsce. gorzow.pl, 11.09.2020 r. [dostęp 26.03.2021 r.]
- Mickiewicz wraca z emigracji na cokół. Akty erekcyjne pomnika trochę później. gorzow.wyborcza.pl, 12.09.2020 r. [dostęp 26.03.2021 r.]
- Zdemontowali cokół pomnika, znaleźli żelazną tubę. Były w niej dokumenty, jeden zaskakujący. tvn24.pl, 22.02.2020 r. [dostęp 30.03.2020 r.]
- Tuba z cokołu pomnika Mickiewicza kryła dwa akty erekcyjne. Dlaczego aż dwa?. gorzow.wyborcza.pl, 18.02.2020 r. [dostęp 30.03.2020 r.]
- Adama Mickiewicza zabrali z pomnika. Będzie tam rondo. gorzow.wyborcza.pl, 09.10.2019 r. [dostęp 30.03.2020 r.]
- Pomnik Adama Mickiewicza zostanie przesunięty o 12 metrów. Jest decyzja. gorzow.wyborcza.pl, 27.10.2016 r. [dostęp 30.03.2020 r.]
- Pomnik Adama Mickiewicza. Multimedialna Encyklopedia Gorzowa Wielkopolskiego. [dostęp 30.03.2020 r.]
- Kazimierz Ligocki: Pomnik Adama Mickiewicza. wimbp.gorzow.pl. [dostęp 04.11.2012 r.]
- Dariusz Barański: Pomnikowa anarchia, czyli od Micka do Marszałka. gazeta.pl, 20.11.2008 r. [dostęp 03.10.2009 r.]
- Agneszska Drzewiecka, Maja Sałwacka: Pomniki też kibicują naszym na Euro 2008. gazeta.pl, 20.03.2008 r. [dostęp 06.10.2010 r.]
- Licealiści wpadli na imieniny do... Adama Mickiewicza (wideo). gazetalubuska.pl, 16.12.2014 r. [dostęp 30.03.2020 r.]
- "Imieniny" Adama Mickiewicza. youtube.com, 16.12.2014 r. [dostęp 30.03.2020 r.]
- Pomnik Adama Mickiewicza. gorzowwielkopolski.naszemiasto.pl. [dostęp 07.04.2010 r.]
- Gorzów Wlkp. - Wojcieszyce. ziemialubuska.pl. [dostęp 03.10.2009 r.]
- Anna Rudzka: Rzeźba. W: Anna Rudzka: Józef Gosławski. Rzeźby, monety, medale. Wyd. 1. Warszawa: Alegoria, 2009, s. 115.
- a b Irena Grzesiuk-Olszewska: Pomniki osób zasłużonych dla historii, nauki i kultury narodowej - wykonane w kraju. W: Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945-1995. Wyd. I. Warszawa: Neriton, 1995, s. 282.
Pozostałe obiekty w kategorii "Pomniki":
Pomnik Papuszy w Gorzowie Wielkopolskim | Pomnik Jana Korcza w Gorzowie Wielkopolskim | Pomnik Edwarda Jancarza w Gorzowie WielkopolskimOceń: Pomnik Adama Mickiewicza w Gorzowie Wielkopolskim